فقه ما با علم حقوق باید درهم‌آمیزد. بلکه در بخش قوانین جزایی باید با روان‌شناختی و جامعه‌شناختی نیز انس و الفتی پیدا کند!
بالأخره باید راهی جُست و کاری کرد! باید در اندیشۀ مبنا و معیار فقه روز با متدهای روز بود.
دستگاه فقه ما باید خانه‌تکانی شود. خافضة رافعة گردد.
سال‌هاست که این شیوۀ فقه‌پژوهی کنونی برای‌ام سؤال برانگیز شده است! فقه ما با علم حقوق باید درهم‌آمیزد. بلکه در بخش قوانین جزایی باید با روان‌شناختی و جامعه‌شناختی نیز انس و الفتی پیدا کند!
فقه ما نباید به ملاک‌های امروزین حقوق بشری بی‌اعتنا باقی بماند.
عرصۀ فقه در عقود و ایقاعات رابطۀ تنگاتنگی با سیاست‌های علم اقتصاد در سطح جهانی پیدا می‌کند.
باید نگاه فقهی‌مان را از حجره‌های نمور و تاریک به آفاق نگاه بین‌المللی‌اش ارتقاء دهیم.
اگر درصدد افشاندن بذر فقیهانۀ روز در کشتزار این حوزه هستیم باید بستر این کار را به تدریج فراهم سازیم. هرچند چنین امری محال نیست ولی با سختی‌های فراوانی مواجه است!
این‌همه استعدادهای طلاب جوان را نباید نادیده انگاریم!
باید کار کرد! آری باید حرکت کرد! نباید ناامید شد!
می‌توان از همین حالا در اندیشۀ طرح و برنامه بود!
خدایا چه استعدادهایی که در این حوزه‌ها هرز می‌رود!
خدایا به ما آگاهی و سپس توفیق شناساندن دینت را مرحمت فرما که دین تو هم برای دنیاست و هم برای آخرت!
استاد محمدعلی کوشا
