حجت‌الاسلام والمسلمین کوشا گفت: با وجود زیبایی‌های خط عثمان طه، تناقض‌ها و اشتباهات فاحشی در آن وجود دارد که قابل توجیه نیست.
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی استاد کوشا به نقل از خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدعلی کوشا، مترجم قرآن درباره خط عثمان طه گفت: برای کتابت قرآن کریم و نوشتن آیات نورانی آن، وجود نوشت‌افزار امری لازم و ضروری بوده و در قرآن کریم نیز از کتاب، قلم، حریر، سجل، صحف، قرطاس، مداد، رقاع، لوح و... نام برده شده است؛ از این رو تشویق و دلگرمی دادن رسول خدا(ص) سبب شد که مردم خواندن و نوشتن را بیاموزند و در میان نویسندگان نام بیش از چهل نفر به عنوان کاتبان وحی ثبت شده است و در این راستا خط‌های مختلفی مانند خط «جزم» در جزیرةالعرب، «نبطی» در میان یهود و نصارا، «مسند» یا «حیری» نیز به عنوان خط رایج عصر پیامبر(ص) معمول بوده است.
وی افزود: با توجه به اینکه جمع‌کنندگان مصحف‌ها متعدد بودند و با یکدیگر هم رابطه‌ای نداشتند و میزان علم و آگاهی آن‌ها هم متفاوت بود؛ از این رو از نظر ضبط کلمات، ترتیب سوره‌ها و قرائات با همدیگر اختلاف داشتند و همین امر سبب اختلاف‌های اجتماعی، گروهی و فرقه‌ای نیز شده بود و جدال و نزاع‌هایی را به وجود آورده بود. به همین دلیل عثمان درصدد یکسان کردن مصاحف برآمد. عثمان در این کار با آن دسته از اصحاب پیامبر(ص) که در مدینه بودند به مشورت پرداخت و آن‌ها، یکسان‌سازی مصاحف را تأیید کردند.
حجت‌الاسلام والمسلمین کوشا ادامه داد: کاری که گروه یکسان‌سازی انجام دادند، شامل جمع‌آوری همه منابع و مأخذ صحیح برای تهیه مصحف واحد، مقابله دقیق مصاحف برای دستیابی به مصحفی واحد، انتخاب مصحفی واحد با قرائتی واحد و انتشار و استنساخ آن و منع مردم از قرائت‌ها و تلاوت‌های مصاحف دیگر است. عثمان نسخه‌های واحد قرآن را به شهرهای کوفه، بصره، مدینه، مکه، مصر و شام، بحرین و یمن فرستاد و دستور داد که مردم از یک نسخه قرائت کنند.
وی تصریح کرد: مرحوم آیت‌الله معرفت بیان کرده که در مرحله مقابله مصحف‌ها با یکدیگر سهل‌انگاری‌های آشکاری رخ داده است، به گونه‌ای که در مصحف‌های عثمانی، اشتباهات و تناقض‌های املایی فاحشی وجود داشت. تا آنجا که مصحف‌های فرستاده شده به اطراف با یکدیگر کاملاً تطبیق نمی‌کند. مسئولیت این امر بر اعضا کمیته به ویژه عثمان است که بر این اشتباهات واقف شد، اما چاره‌ای نیندیشید و مسامحه کرد.
این استاد خارج فقه حوزه علمیه قم در بخش دیگری از سخنان خود به نقل از قاضی باقلانی گفت: پیامبر اکرم(ص)، فقط به کتابت قرآن امر کرد و هیچ روش خاص و رسم الخطی را برای نوشتن آن تعیین نکرد و هیچ‌کس را از کتابت آن نهی نکرد. از همین رو خطوط مصحف‌ها مختلف است و هر گروهی با روشی که بین خودشان مصطلح و متداول بوده است، قرآن را نوشته‌اند.
وی با اشاره به خط قرآن افزود: خط قرآن و یا رسم المصحف همان روش نگاشتن قرآن است که در زمان عثمان برای کتابت قرآن برگزیده شد. دانشمندان این روش را رسم المصحف نامیدند و عده‌ای نیز از آن به رسم عثمان یا رسم عثمانی یاد می‌کنند. اما بعداً همان اصل رسم عثمانی هم دستخوش تغییر، تبدیل، کم و زیاد شد. به هر حال نوشتن قرآن به رسم الخطی جز رسم الخط عثمانی تحریم نشده، گناه و وعید، نهی و تهدیدی درباره آن به کار نرفته است، اما عده‌ای از فرط دقت در حفظ کلام الهی و از نظر احترام به یاران پیامبر(ص) و برای پرهیز از هرگونه تصرفی، اگر چه به کمترین شیوه مفید هم باشد، کتابت قرآن را جز بر همان رسم و روش ناروا می‌پندارند.
حجت‌الاسلام والمسلمین کوشا ادامه داد: امروزه هیچ یک از مصحف‌های خط عصر عثمانی در دست نیست و آنچه درباره اختلاف رسم و کتابت مصاحف عثمانی گفته شده و در کتب قرائات و مصاحف ثبت شده مواردی است که پیشوایان متقدم علم قرائات به سند متصل و پی‌جویی کرده‌اند، نقل شده است و به طور مسجل روشن نیست که اختلاف رسوم مصاحف یادشده به امر عثمان انجام شده یا اینکه این اختلاف در نحوه قرائت است. چون بعضی از خلاف‌های منقول ناشی از رسم الخط است و بعضی دیگر مربوط به نحوه قرائت است و ظاهراً نویسندگان مصحف‌های عثمانی در نحوه نگارش سلیقه خود را به کار برده‌اند.
وی با اشاره به خط «عثمان طه» بیان کرد: در میان خوشنویسان بزرگ معاصر، خط خطاط نامدار سوری «عثمان طه» جلب توجه بیشتری کرده است و قرآن تحریر یافته وی در سراسر دنیای اسلامی در شمارگان بسیار وسیعی هر سال بارها چاپ و منتشر می‌شود. در عین حال با وجود امتیازهای فراوانش در مواردی هم مشکلی بر رسم الخط پر از اشکال پیشینیان نیز افزوده است.
این مترجم قرآن ادامه داد: اساس رسم الخط عثمان طه برگرفته از کاتبان پیشین و رسم الخط آنان نیز براساس قرائت «ابوعمرو دانی» و «ابو داود سلیمان بن نجاح» است، که این دو، رسم الخط خود را مربوط به دوران عثمان می‌دانند. البته عثمان طه، رسم الخط ابوداود را ترجیح داده است. به هر حال غلط‌های رسم‌الخط هرگز قابل توجیه نیست، از جمله تهافتی که در نوشتن «سنت» در آیات ۶۲ سوره احزاب، «سُنَّةَ اللَّهِ فِی الَّذِینَ خَلَوْا مِنْ قَبْلُ وَ لَنْ تَجِدَ لِسُنَّةِ اللَّهِ تَبْدِیلاً» یا آیه ۴۲ سوره فاطر «فَهَلْ یَنْظُرُونَ إِلَّا سُنَّتَ الْأَوَّلِینَ ۚ فَلَنْ تَجِدَ لِسُنَّتِ اللَّهِ تَبْدِیلًا ۖ وَلَنْ تَجِدَ لِسُنَّتِ اللَّهِ تَحْوِیلًا» و آیه ۲۳ سوره فتح «سُنَّةَ اللَّهِ الَّتِی قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلُ ۖ وَلَنْ تَجِدَ لِسُنَّةِ اللَّهِ تَبْدِیلًا» وجود دارد.
حجت‌الاسلام والمسلمین کوشا در ادامه با بیان اینکه رسم الخط قرآنی اجتهادی است نه توقیفی، گفت: این کار براساس اجتهاد و سلیقه کاتبان انجام شده است نه اینکه در کیفیت نوشتن متوقف بر دستور و فرمانی از سوی رسول خدا(ص) بوده است. با توجه به این نکات، دیگر جایی برای این سخن که رسم مصحف، سری از اسرار الهی است و کسی به آن پی نمی‌برد و خطش هم معجز است، باقی نمی‌ماند. اگر رسم الخط قرآن توقیفی است، پس چاپ‌های گوناگون قرآن با رسم‌های مختلف آن در سراسر جهان اسلام مانند رسم الخط پاکستانی، ایرانی، سوری، حجازی، به ویژه لیبیایی و مصری با همه تفاوت‌هایشان، کاتبان و ناشران آن‌ها به جای ثواب و صواب، مرتکب گناه و خطا شده‌اند. در صورتی که نوآوری‌های رسم الخط، کار خواندن را بر خوانندگان قرآن کریم آسان‌تر کرده و می‌کند و این کار عین ثواب و صواب است.
