حجت‌الاسلام والمسلمین کوشا گفت: دقیق‌ترین، تحقیقی‌ترین و علمی‌ترین کتاب برای شناخت امام‌حسین(ع)، «شهید جاوید» است.
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی استاد کوشا به نقل از خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، محرم سال 1440 هجری قمری است. 1379 سال از محرم سال 61 هجری و زمان واقعۀ عاشورا می‌گذرد. با وجود گذشت نزدیک به 14 قرن از ماندگارترین واقعۀ تاریخ، هنوز هم بشریت، تشنۀ درس‌های مکتب عاشورا است؛ مکتبی که الفبای آن فداکاری، جانبازی و خدامحوری است. عاشورا، مرز بین انسان بودن و انسان نبودن و وجدان همیشه بیدار تاریخ است.
صفحات تاریخ پر از برگ‌هایی است که این واقعه را از زوایای مختلف روایت می‌کنند. در این‌باره کتاب‌های بسیاری نوشته شده که در آن‌ها عمیق‌ترین پیوندها میان عقل و عشق و عاطفه به تصویر کشیده شده است.
به مناسبت فرارسیدن این ماه، برآن شدیم تا گوشه‌هایی از معارف و حقایق این برهۀ حساس از تاریخ را در قالب کتاب‌هایی از گذشته تا امروز به علاقه‌مندان معرفی کنیم.
حجت‌الاسلام والمسلمین محمدعلی کوشا، مجتهد، فقیه، مفسر و مترجم قرآن، قرآن‌پژوه، مدرس سطوح عالی حوزه، عضو شورای مرکزی مجمع مدرسین و محققین حوزۀ علمیۀ قم و پایه‌گذار آموزش پیشرفتۀ فن ترجمۀ قرآن در حوزۀ علمیه است. وی در گفت‌وگو با خبرنگار ایبنا، دو کتاب از آثار قدیم و جدید با موضوع محرم و عاشورا برای مطالعه به علاقه‌مندان این حوزه معرفی کرد که هریک از این دو اثر از جهاتی قابل توجه هستند.
این مفسر و مترجم قرآن کریم، بیان کرد: از نگاه من دو اثر برای جامعۀ کنونی ما قابل‌توجه و حائز اهمیت، بلکه از ضرورت‌های فرهنگی در ارتباط با قیام امام‌حسین(ع) به حساب می‌آید. یکی از این کتاب‌ها، «وقعة الطف» اثر لوط بن یحیی الازدی الغامدی الکوفی (ابی مخنف) با تحقیق تاریخ‌شناس آیت‌الله محمدهادی الیوسفی الغروی است که محمدصادق روحانی اخیراً آن را به فارسی ترجمه کرده و نشر طه آن را روانۀ بازار نشر کرده است. این کتاب برای کسانی که می‌خواهند دربارۀ واقعۀ عاشورا، وقایع‌نگاری کنند مفید است.
حجت‌الاسلام والمسلمین کوشا افزود: خیلی از سخنان سُست و ضعیفی که بر زبان مداحان جاری می‌شود و یا مطالب خرافی که در روضه‌ها بیان می‌شود، ناشی از وجود مستندات و منابع ضعیف است. لذا این کتاب می‌تواند برای مداحان و روضه‌خوانان نیز خیلی مفید باشد.
این عضو شورای مرکزی مجمع مدرسین و محققین حوزۀ علمیۀ قم، در ادامه با اشاره به کتاب «شهید جاوید»، گفت: دقیق‌ترین، تحقیقی‌ترین و علمی‌ترین کتاب برای شناخت امام‌حسین(ع)، کتاب «شهید جاوید» اثر محقق کم‌نظیر مرحوم آیت‌الله صالحی نجفآبادی است. این اثر، بهترین و مناسب‌ترین منبع دربارۀ تاریخ عاشورا و اهداف اصلی قیام امام‌حسین(ع) است.
وی در این‌باره توضیح داد: در این کتاب، فلسفۀ قیام امام‌حسین(ع) به صورت تحقیقی ـ تحلیلی مورد بحث قرار گرفته است. شیوۀ استاد صالحی نجفآبادی در این کتاب، در نوع خود بدیع، عقل‌پسند و بی‌نظیر است. در این اثر، شیوۀ عقلانی جایگزین شیوۀ عاطفی در بررسی قیام امام‌حسین(ع) شده است. ایشان در کتابش، نظر سیدمرتضی و شیخ طوسی در کتاب «تلخیص الشافی» را سوژۀ کار خود قرار داده و به این نتیجه رسیده که هدف قیام امام‌حسین(ع) نه شهادت، بلکه تشکیل حکومت اسلامی از نوع حکومت پیامبراکرم(ص) بوده است؛ هرچند شهادت آرزوی آن‌حضرت(ع) بوده، ولی هدف او از این حرکت اصلاحی، تشکیل حکومت اسلامی بر مبنای حکومت رسول‌خدا(ص) و علی‌مرتضی(ع) بوده است.
حجت‌الاسلام والمسلمین کوشا، تصریح کرد: آیت‌الله صالحی نجفآبادی در این کتاب می‌نویسد که پیروزی نظامی برای امام‌حسین(ع) مطلوب درجه یک، صلح شرافتمندانه مطلوب درجه دو و شهادت مطلوب درجه سه بوده است. امام‌حسین(ع) هیچ فعالیتی برای کشته شدن نکرد، بلکه این عُمال حکومت بودند که فرزند پیامبر را کشتند و چنین خسارت بزرگی را بر جهان اسلام وارد ساختند.
این مدرس سطوح عالی حوزۀ علمیه در معرفی بخش‌های این کتاب، افزود: کتاب در پنج بخش و یک خاتمه تدوین شده است. «علل قیام»، «ماهیت قیام»، «مراحل قیام»، «هدف قیام» و «نتایج و آثار قیام» عنوان‌های پنج بخش این کتاب است.
نویسندهۀ بیش از ۳۰۰ مدخل و مقاله برای دانشنامۀ معاصر قرآن در جهان اسلام، گفت: این کتاب تاکنون نزدیک به 20 بار چاپ شده و در چاپ‌های جدید ضمیمه‌ای با عنوان «شهید آگاه» پاسخ به آیت‌الله لطف‌الله صافی گلپایگانی به آن اضافه شده است. در آغاز کتاب نیز تقریظ چند تن از علمای معاصر بر این اثر درج شده که از جملۀ آن‌هاست تقریظ آیت‌الله حسینعلی منتظری، آیت‌الله علی مشکینی، آیت‌الله سیدابوالفضل مجتهد زنجانی، علامه محمدتقی جعفری و استاد احمد آرام.
وی در ادامه با اشاره به بازخوردهای کتاب «شهید جاوید» در جامعۀ علمی، بیان کرد: این کتاب سروصداهای فراوانی را سبب شد و در نقد آن بیش از 13 کتاب نوشته شده است، به‌گونه‌ای که بحث‌انگیزترین و جنجالی‌ترین کتاب در تاریخ معاصر ایران را می‌توان «شهید جاوید» دانست. اما هیچکدام از نقدها نتوانست نویسنده را قانع کند، به این دلیل به عمدۀ آن‌ها جواب داد که کتاب «عصای موسی» و «نگاهی به حماسۀ حسینی شهید مطهری» از آن‌جمله‌اند.
حجت‌الاسلام والمسلمین کوشا ادامه داد: پس از تألیف و نگارش کتاب در سال 1349، بحث‌های همراه با جاروجنجال در حوزۀ علمیۀ قم بر سر این کتاب به‌گونه‌ای داغ شد که محافل علمی و مساجد و منابر را تحت‌الشعاع خود قرار داد و ساواک هم برای تضعیف پیروان و حامیان امام‌خمینی(ره)، به ایجاد اختلاف دامن زد. شرح این ماجرا را صالحی نجفآبادی در کتاب «توطئه شاه بر ضد امام خمینی» با اسناد لازم، یادآور شده‌اند.
این مفسر و مترجم قرآن کریم، همچنین گفت: اخیراً نشر کویر، چهار جلد از آثار چاپ نشدۀ آیت‌الله صالحی نجفآبادی را با تحقیق محمدعلی کوشا منتشر کرده که جلد «نقد و نظر» آن مربوط به کتاب «شهید جاوید» است و در آن نامه‌های شماری از بزرگان که هرکدام به‌گونه‌ای تحقیقی بودن این کتاب را گوشزد کرده‌اند، همراه با دستخط آن‌ها منتشر شده است.
وی افزود: در همین کتاب «نقد و نظر»، بحثی در نقد نظر دکتر علی شریعتی در کتاب «شهادت»، همچنین کتاب «هفت ساله چرا به صدا در آمد» از مرحوم آیت‌الله شیخ علی‌پناه اشتهاردی و همچنین نقد کتاب «دفاع از اسلام و روحانیت» از مرحوم حجت‌الاسلام محمدعلی انصاری قمی به قلم استاد آیت‌الله صالحی نجفآبادی دیده می‌شود.
حجت‌الاسلام والمسلمین کوشا در پایان اظهار کرد: مطالعۀ این کتاب به ضمیمۀ سه کتاب «پژوهشهای قرآنی»، «پژوهشهای فقهی» و «پژوهشهای حدیثی و تاریخی» برای اهل تحقیق امری لازم و ضروری است. در همین کتاب «نقد و نظر» از صفحه 267 تا 388، نامه‌های متعدد تشویقی اهل تحقیق به مرحوم آیت‌الله صالحی نجفآبادی دیده می‌شود.
